ဆံးဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိၣ်အမုၢ်
ခီလ့ၣ်ကၠိဖိမုၣ် ပှၤပီၢ်ထံတဂၤ ပီၢ်ထံအတၢ်လဲၤန့ၣ် ဃၢကဲာ်ဆိးအဃိ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီး စံးလီၤအသး “ဘၣ်ယလဲၤနုာ်လီၤပြၢဘၣ် အိၣ်လၣ်ပ့းတၢ်လိာ်ကွဲပြၢ (Olympics)န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွးသရၣ်ဒိၣ်စိ ခဲၣ် အိၣ်နိၣ် (Ken Ono) ကွၢ်ထံဝဲ အတၢ်ပီၢ်ထံအကျိၤအကွာ်ဝံၤ, အဝဲထံၣ်လၢ တၢ်မၤချ့ထီၣ် ၆ စဲးကီာ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ သ့ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ၆ စဲးကီာ်မ့ၢ် တၢ်လီၤဆီဖးဒိၣ်လၢတၢ်ပြၢ ဒ်သိးအံၤအဂီၢ်အဃိ အဝဲထီထီၣ် စဲးပီးလီတဖၣ် (sensors) လၢပှၤပီၢ်ထံအချၢလိၤ, ဒီးတပာ်ဖျါ တၢ်ကဆီတလဲတၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဒ်သိးအကမၤဂ့ၤထီၣ် တၢ်အဆၢကတီၢ်လၢ ပိာ်မုၣ်ဖိတဂၤအံၤအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. အလီၢ်န့ၣ် အိၣ်နိၣ် ပာ်ဖျါ ဒုးနဲၣ်ဝဲ တၢ်ပီၢ်ထံအကျိၤအကျဲ လၢအဂ့ၤအဘၣ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်အဆံးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤပီၢ်ထံဖိမ့ၢ် မၤဝဲကျိၤကျဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒ်အဒုးနဲၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်ဒီး ကကဲထီၣ် တၢ်ဘျုး, တၢ်လီၤဆီ ကဒါထီၣ်လၢ ပှၤပီၢ်ထံအဂီၢ် ဒီးကမ့ၢ်တၢ်လီၤဆီ လၢအတၢ်မၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအပူၤ တၢ်မၤဂ့ၤ ဘှီဘၣ်က့ၤ တၢ်အဆံးဖိတဖၣ် စ့ၢ်ကီး ဒုးအိၣ်ထီၣ်…
ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤ
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ပိာ်ခွါဖိခံဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်လုၢ်ဖိအီၤ ဒီးလီၤဖးလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. အနံၣ်ခံဆံပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်လိာ်က့ၤအသး ခီဖျိလၢ ဒံၣ်အဲ(န)အ့ၣ် (DNA) အတၢ်မၤကွၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲကံၣ်ရိၣ်(Kieron)ကွဲးလံာ်ဆူ ဘ့းစဲး(Vincent), ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကမ့ၢ်အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဒီးဘ့းစဲးဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲ “ပှၤတဂၤအံၤ ကမ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. ဖဲကံၣ်ရိၣ်သံကွၢ်အီၤလၢ နအိၣ်ဖျဲၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤယုၢ်နမံၤဒ်လဲၣ်, န့ၣ်ဒီး အဝဲစံးဆၢဝဲ တဘျီဃီ ထၢလၢၣ်(Tylor)န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ ခီဖျိလၢအမံၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အမံၤအသၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်တမံၤလီၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ခရံာ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲနီၢ်မၤရံမၤကဒါလ့ၣ် လဲၤတုၤဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အသွၣ်ခိၣ်န့ၣ်ဒီး ထံၣ်ဝဲလၢ အကစၢ်အစိၣ်န့ၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ် အဃိ ဟီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယိၤ ၂၀:၁၅ အပူၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးသံကွၢ်အီၤ “နီၢ်ဧၢ, ဘၣ်မနုၤ နဟီၣ်လဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၆ အပူၤ တချုးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးကိးအီၤလၢအမံၤ “နီၢ်မၤရံဧၢ”န့ၣ် အဝဲတသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ အမ့ၢ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးကိးအီၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအနၢ်ဟူ…
ကစၢ်ယွၤမ့ၢ် ပှၤဂံၢ်ဆူၣ်ဒီးဂ့ၤဝဲ
ခီလ့ၣ်ကၠိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်သးစၢ်ဖိတဂၤ အိၣ်ဒီးအတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယသံကွၢ်အီၤ မ့ၢ်အဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဒုးနဲၣ်, အတၢ်မၤစၢၤအီၤ အဂီၢ်န့ၣ်ဧါ. ဒီးဖျါဒ်သိး တၢ်တလီၤတံၢ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲလၢ ပကထုကဖၣ် ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးအသိးအဂီၢ်န့ၣ် သရၣ်သးစၢ်အံၤ စံးဆၢအၢၣ်လီၤဝဲလၢ “မ့ၢ်ယနာ်တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒ်ဧါန့ၣ် တလီၤတံၢ်ဘၣ်ယၤဘၣ်.” ယသးဒ့ဒီလၢ “မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ ဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ်ဧါ, မ့ၢ်ကွၢ်ဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဒ်အံၤလီၤဧၣ်” န့ၣ်လီၤ. သရၣ်သးစၢ်ဖိတဂၤအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သးခုကစီၣ် အတၢ်မၤအံၤ လၢအနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂံၢ်အဘါဒၣ်ဝဲအဃိ တၢ်လၢအလီၤသးအုးဘၣ်တၢ်န့ၣ် အတၢ်မၤတကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢအညိကွံာ် ကစၢ်ယွၤအဃိန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အလၢၢ်သနၢၣ်အခိၣ်အသိး ထီဘိဘၣ် တၢ်ညိကွံာ်အီၤ စးထီၣ်လၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖျါလၢ ယိၤ ၁:၁၁ အပူၤန့ၣ်လီၤ. တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒၣ်လဲၣ် ပှၤအါဂၤစူးကွံာ်ညိကွံာ်အီၤလီၤ. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် အတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ, အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ခရံာ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဒၣ်လဲၣ် ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ, တၢ်မံမီၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်အဂၤ လၢပသန့ၤထီၣ် တသ့တဖၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ.…
တၢ်လိၣ်ကွဲလၢ တၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်
တၢ်ဟံးစုကွၢ်မဲၥ်စံးတၢ်န့ၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်အခီပညီအါမးန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၃ နံၣ်, လါမၢ်ရှး မုၢ်နၤတနၤန့ၣ်, ပှၤလိာ်ကွဲ ခီလ့ၣ်ကၠိဖျၢၣ်သွ့ခံဖုအကျါ, ပှၤသူဖံးဖိတဂၤ ဒီးပှၤဝါဖံးဖိတဂၤ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် တတူာ်လိာ်ဝဲ တၢ်နီၤဖး ပှၤကလုၢ်အဒူၣ်အဆၢ, တၢ်သးဟ့အဃိ ဒီးဟံးစုကွၢ်မဲၥ်လိၥ်သးအဂ့ၢ်န့ၣ်, ကဲထီၣ်တၢ်မးနီၣ် လၢကီၢ်စဲၢ်မ့းစ့းစပံၣ်(Mississippi) အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤဝါဖံးဖိတၢ်လိၥ်ကွဲဖျၢၣ်သွ့တဖုဒီးပှၤဝါဖံး ပှၤသူဖံးဖိတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးတဖု လိာ်ကွဲပြၢလိၥ်သးန့ၣ်လီၤ. ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ပြၢအပူၤ “တၢ်လိၣ်ကွဲလၢ တၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်”အံၤ ကီၢ်စဲၢ်မ့းစ့းစပံၣ် ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်လိာ်ကွဲ ပြၢအသးဒီး, လိၣ်ယိၣ်လၣ်ဖၠၣ်စိမိၤ(Loyola University) လၢဝ့ၢ်ခၠံၣ်ကၣ်ကိၢ် (Chicago) န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်စဲၢ်မ့းစ့းစပံၣ် အပှၤလိၥ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ပဒ့ၣ် ဟးဆှဲးန့ၣ်ဝဲ ကွီၢ်ဘျီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ် ဒ်သိးပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် တလိာ်ကွဲဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပြၢအဂီၢ် ခီဖျိစူးကါဝဲ ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတနီ လၢအကလံာ်န့ၣ် တၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး လိၣ်ယိၣ်လၣ် ၦၤလိၣ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ်အကျါ ပှၤသူဖံးဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကတိၤအၢသီ ခီဖျိကလုၢ်ဒူၣ်အတၢ်သးဟ့အပူၤ…
လီၣ်ဖျါထီၣ် အဝဲအတၢ်ကပီၤ
တၢ်ကပီၤလၢအဆဲးကပီၤထီၣ်တၢ်အံၤ တကပီၤအါအါဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်တၢ်ကပီၤအဂံၢ်ထံး နီတစုဘၣ်. တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢ လၢအကါဒိၣ်တမံၤ လၢပှၤတ့တၢ်ဖိအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး တၢ်ကပာ်ဖျါတၢ်ဃံတၢ်လၤလၢအဆဲးကပီၤထီၣ် လၢတၢ်ဂီၤ လၢအတ့ဝဲအပူၤ ပှၤတ့တၢ်ဂီၤ အၣ်မဲခဲးဘရံၣ်ရၣ် (Armand Cabrera) လူးပိာ်ထွဲတၢ်ဘျၢအံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤတ့တၢ်သီသံၣ်ဘှဲဖိတဖၣ် တ့တၢ်ဆဲးကပီၤ အလွဲၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်သိးကဖျါဂ့ၤဒိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးလၢ “တၢ်လၢတၢ်ဆဲးကပီၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်အကဒုလီၤ. အဃိ ဖဲပတ့ တၢ်ဆဲးကပီၤန့ၣ် ပတဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး တ့ကပီၤထီၣ် တၢ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ် ပကဘၣ် ဆီၣ်ထွဲ တၢ်ကဒုတခီန့ၣ်လီၤ”.
ပနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်လၢ အလီၤဂာ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ, လၢအဘၣ်ထွဲ ဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ် “ပှၤကညီအတၢ်ကပီၤ”အသိးန့ၣ်လီၤ (ယိၤ ၁:၄). ဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အကပီၤထီၣ် “ဒ်သိးပှၤခဲလၢာ် ကစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ တၢ်လၢ (ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး) ဒီး အဝဲဟဲလၢ တၢ်အုၣ်သးအဂီၢ်” (:၇)န့ၣ်လီၤ. ပှၤကွဲးလံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်…
တစဲၤခံနီတဘျီဘၣ်
လၢကီၢ်အမဲရကၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤ ဖဲအလဲၤဝဲဆူ ဝ့ၢ်ဆံးဆံးဖိတဝ့ၢ် လၢကီၢ်မိၢ်ပှၢ်အၤဖြံၤကၤအမုၢ်နုာ်တကပၤ အဆၢကတီၢ်, ဒ်အမ့ၢ် တမှံၤသရၣ်အသိး မၤလီၤတံၢ်ဝဲလၢ အကလဲၤတုၤဘၣ်ဝဲ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ် ဖဲဂီၤ ၁၀ နၣ်ရံၣ် လၢအိၣ်ဘှံးနံၤ တၢ်ဘါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲ အလဲၤတုၤဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဘါလီၢ်ဆံးဖိအံၤန့ၣ် တထံၣ်ဝဲ ပှၤနီၤတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အဝဲဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ တနၣ်ရံၣ်, ခံနံၣ်ရံၣ် ဒီးလၢခံကတၢၢ်န့ၣ် တၢ်ကအိၣ် ဖဲ ၁၂:၃၀ ဃာ်ဃာ်န့ၣ် လီၢ်ကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်လၢ အဘၣ်ဟဲဝဲလၢ တၢ်လီၢ်အယံၤ, ပိာ်ထွဲဃုာ်ဒီး ပှၤသးဝံၣ် ခွါယၢၣ်ဖိတဖၣ် ဒီးပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ် ဒီးစးထီၣ်ဝဲ တၢ်ဘါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘါဝံၤဒီး ယတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ် စံးဘၣ်ယၤ “အကတၢၢ် ပစးထီၣ် တၢ်ဘါတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ, သးစီဆှံကစၢ်ကွဲမုာ်ပှၤ ဒီးကစၢ်ယွၤန့ၣ် တစဲၤခံဝဲဒၣ်ဘၣ်”န့ၣ်လီၤ. ယတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ် နၢ်ပၢၢ်ဝဲ လုၢ်လၢ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤလၢ အတဒ်သိးလိာ်သးဒီး ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်အသးအဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆၢကတီၢ် လီၤဂာ်ဒ် ပထိၣ်သတြီၤစံၣ်ညီၣ်တဲာ်အီၤသ့ သနာ်က့ ယွၤအတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အဘၣ်အလၢအပှဲၤအံၤ…
ဒ်ယမ့ၢ် ယတၢ်ဒၣ်ယဲအသိး
ပိာ်မုၣ်သးစၢ်န့ၣ် မံတန့ၢ်ဘၣ်. အဝဲတူၢ်ဘၣ် နီၢ်ခိအတၢ်ဟူးဂဲၤတန့ၢ်တၢ်ဆါ လၢအါနံၣ်အါလါန့ၣ်, အဝဲကဘၣ်အိၣ်လၢ သရိာ်တဖျၢၣ်အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအပျဲၢ်စီၣ်ခိၣ် ဒ်သိးကဃုကျိၣ်ဃုစ့ လၢပတီၢ်ထီတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်လီၤ. ခၠါလီးအဲလံယီး (Charlotte Elliott) ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲလၢ ‘ယတကြၢးတကၢကီၣ်ဘၣ်’ဝံၤ လၢတၢ်ဃၣ်မဲာ်သၣ်ဆူတၢ်လီၢ်ခံန့ၣ် အဝဲတနာ်န့ၢ်လီၤက့ၤအသးဘၣ်. အဝဲသံကွၢ်လီၤက့ၤအသးလၢ အနီၢ်သးတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်အကျိၤခဲလၢာ်လီၤ. ပၢၢ်တုၤလၢခံတနံၤဒၣ်လဲာ်, အဝဲအသးတမုာ်ဘၣ်. လၢခံကတၢၢ်, အဝဲသုးဃီၤအသးဆူ တၢ်ကွဲးလံာ်စီၢ်နီၤခိၣ်တဖျၢၣ် အအိၣ်ဟံးန့ၢ်ထိၣ်ဒံးဘိဒီး လံာ်ခီလၢကကွဲးလီၤလံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်တဖၣ်, လၢအခဲအံၤ မ့ၢ်ဝဲထါတၢ်သးဝံၣ် “Just As I Am” န့ၣ်လီၤ.
“ဒ်ယမ့ၢ်တၢ်အသိး ယတအိၣ်ဒီးတၢ်ဃ့ကညးတထံၣ်, ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢကစၢ် အသွံၣ်လူလီၤလၢယဂီၢ်, နပှ့ၤက့ၤယၤ ယဟဲက့ၤဆူနအိၣ်, အိ...ယွၤအသိဖိ ယဟဲ ယဟဲ”
အဝဲအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ ကွဲးလီၤသး ဖဲ ၁၈၃၅ အနံၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ကိးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒ်သိး ကဟဲဒီးမၤအတၢ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. တမ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်လံအသးအဃိဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်တထီၣ်ဘးဒ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤအဝဲသ့ၣ် - ဒ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မ့ၢ်တၢ်အသိးန့ၣ်ဧိၤလီၤ. ပှၤအိၣ်လၢလီၢ်ကျဲဒၣ်ဝဲစုာ်စုာ်တကရူၢ်, ကစၢ်အပှၤတဆံခံဂၤတဖုအံၤအပူၤ,…
တၢ်မုၢ်လၢ်ဖးဒိၣ်
တချုးခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အကတီၢ်ဘၣ် ဖဲတၢ်မၤအါတနံၤ, လၢယခိၣ်ဃၢၤလံာ်ပရၢတၢး လၢအပှဲၤဒီး ပှၤကညီၤတဖၣ်အကျါန့ၣ်, ပိာ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤ လဲၤဃီၤဝဲဆူလံာ်ပရၢစီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. စရ့ဖိလၢ အသးစူၤတဂၤ ကွၢ်ဝဲသးပှၢ်မုၢ်လဲၤတၢ်ဃၢဃၢ, ဒီးအဝဲဆၢဂ့ၤ ဒီးစံးဝဲ “ဟါလိၣ်, သးစၢ်မုၢ်ဖိဧၢ” န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်စံးဝဲလၢ တၢ်သးအိၣ်မၤစၢၤ မၤမုာ်တၢ်အပူၤဘၣ်ဆၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတနီၤနီၤ ကပာ်အီၤ ဒ်တၢ်တပးကဲပှၤသးပှၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံ ဒုးထံၣ်ပှၤလၢ တၢ်သးပှၢ်ထီၣ်အကတီၢ်န့ၣ် ထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်သ့ဝဲ န့ၣ်လီၤ. လၢ လူၤ ၂:၂၃ အပူၤပာ်ဖျါဝဲ, စီၤယိၤသးဒီးနီၢ်မၤရံ ဟဲစိာ်ဖိသၣ်ယ့ၣ်ရှူး ဆူတၢ်လုၢ်ဟံၣ် ဒ်သိးအကပာ်စီဆှံအီၤအကတီၢ်န့ၣ်, ကွၢ်ဃုာ်လၢ ၂ မိၤ ၁၃:၂,၁၂ , ပှၤသးပှၢ်ခံဂၤ လၢအစူၢ်နာ်ယွၤတဖၣ်န့ၣ် သတူၢ်ကလာ်ဒိးန့ၢ်လီၢ်လၢ အကါဒိၣ်နီၢ်မးန့ၣ်လီၤ.
အဆိကတၢၢ်တဂၤ မ့ၢ်စီၤစူၤမ့းအိၣ်, ပှၤလၢအကွၢ်လၢ်တ့ၢ်မ့းရှံအၤ အါနံၣ်အါလါတဂၤန့ၣ်လီၤ. လၢ လူၤ ၂:၂၈-၃၁ အပူၤပာ်ဖျါဝဲ, အဝဲ “ဟံးထီၣ်အီၤလၢအစုလိၤ, ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ, ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ကစၢ်ဧၢ, ဒ်နကလုၢ်နကထါအသိးန့ၣ်,…
ဒိကနၣ်ခရံာ်, ကနၣ် တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်တဂ့ၤ
ပိာ်ခွါသးပှၢ်တဂၤ တုၤကွၢ်ကွဲၤထံၣ်ဟူအတၢ်ကစီၣ်အါနၣ်ရံၣ်လၢတနွံအတီၢ်ပူၤဝံၤန့ၣ် အဝဲအသးတံာ်တာ်ဒီးသးဟူးဂဲၤထီၣ်ဒီးကိၢ်ဂီၤဝဲဒၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ လီၤပှီၢ်ကွံာ်ဒီးအဝဲအိၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ. အဖိမုၣ်ဖိလၢဒိၣ်ထီၣ်လံတဂၤ ဃ့ကညးအီၤ “ဝံသးစူၤဆိကတီၢ်ကွံာ် (ပိတ်)အီၤတဘီ,” “ကနၣ်လၢၤတဂ့ၤ” ဘၣ်ဆၣ် ပှၤသးပှၢ်အဝဲန့ၣ် မၤလၢာ်အါထီၣ် အဆၢကတီၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်ကွၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ကစီၣ် ဒီးတၢ်ကစီၣ်အကျိၤအကလုာ်
ကလုာ်လီၤ.
တၢ်လၢပဒိကနၣ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢပဂီၢ်လီၤ. ပထံၣ်တၢ်အံၤ ဖဲယ့ၣ်ရှူးဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးပီၣ်တံၤပံၤလးလီၤ. ဒ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်နၢ်တဖၣ် အတၢ်ဆှိးထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ထီဒါ ယ့ၣ်ရှူးအသိး အဝဲစံၣ်ညီၣ်တဲာ်အီၤ ဒီးစံး, “နမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိအစီၤပၤဧါ” လီၤ (ယိၤ ၁၈:၃၃). ယ့ၣ်ရှူးစံးဆၢ ဒီးတၢ်သံကွၢ်, “ ဖဲနသးဒၣ်နဲ မ့ၢ်နစံးတၢ်အံၤဧါ... မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ်ဒီး မ့ၢ်ပှၤဂၤစံးဘၣ်နၤလၢယဂ့ၢ်လဲၣ်” (:၃၄).
တၢ်သံကွၢ်တထံၣ်အံၤ မၤကွၢ်ပှၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ပှဲၤဒီး တၢ်ပျံၤနါစိၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပဒိကနၣ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်ဧါ ပဒိကနၣ်ခရံာ်ဧါ. ယ့ၣ်ရှူးစံးဝဲ,“ယသိတဖၣ်ဒိကနၣ် ယကလုၢ်ဒီးယသ့ၣ်ညါအီၤဒီးအဝဲသ့ၣ်ပိာ်ယခံလီၤ (၁၀:၂၇). ယ့ၣ်ရှူးစူးကါတၢ်ကတိၤဒိအံၤ ဒ်သိးကတဲနၢ်ပၢၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အနၢ်တဖၣ် လၢအသးဒ့ဒီအဝဲဒၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲ, “ဒီးသိန့ၣ် ပိာ်ထီၣ်အခံလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ သ့ၣ်ညါအကလုၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤတမှံၤအခံန့ၣ် တပိာ်ဘၣ်ဝဲဘၣ်. မ့ၢ်အဃ့ၢ်ကွံာ်လၢအအိၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ…
တၢ်နာ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထံၣ်ဆိ ခါဆူညါ
ယဝၤနီၣ်ဆှၢပှၤ သိလ့ၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်လၢ ပတညီနုၢ်လဲၤအဆၢကတီၢ် အဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ စဲးအပီးအလီ ကၠံၣ်ပံၣ်အဲး(စ)(GPS)အတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤနုာ်လီၤ နီၣ်သိလ့ၣ်ဆူကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အခါ ကၠံၣ်ပံၣ်အဲး(စ) ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ ပကဘၣ်ဟးထီၣ်လၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်ဒီး ပိာ်ကျဲဖိလၢ သိလ့ၣ်တခိၣ်လဲၤသ့ ဒီးကျဲအံၤ ပှၤဆိးကါလၢ ပှၤဖံးတၢ်မၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤတၢ်ကအိၣ်မံးလးတဆံဃၣ်ဃၣ် သိလ့ၣ်တဖၣ် လၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤ လၢအလဲၤသဃဲၤဒီးပှၤန့ၣ် ဘူးတံၢ်မးလၢ ကဘၣ်အိၣ်ပတုာ် ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ တၢ်တ့ဘှီကျဲအတၢ်မၤဖးဒိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ကျဲဖိလၢပပိာ် တဘိန့ၣ် သိလ့ၣ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤစှၤအဃိ ဒုးကဲထီၣ်ပတၢ်လဲၤဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီန့ၣ်လီၤ. ယဝၤ ဒဲၣ်(Dan)စံးဝဲ “ယတထံၣ်ဆိ တၢ်ကမၤအသး ခါဆူညါဘၣ်ဆၣ် ကၠံၣ်ပံၣ်အဲး (GPS) ထံၣ်ဆိဝဲ”န့ၣ်လီၤ. “ဒ်ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဆိ ခါဆူညါအသိး”, ပအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤထံၣ်သ့ၣ်ညါဆိ တၢ်ကမၤအသးလၢခါဆူညါအဂီၢ်အဃိ ကစၢ်ယွၤဆီတလဲ ပှၤမၤကူးပှၤကူၣ်သ့လၢ မုၢ်ထီၣ်တဖၣ် အတၢ်က့ၤကျဲန့ၣ်လီၤ. မးသဲ ၂:၂ ပာ်ဖျါဝဲ “ပှၤအိၣ်ဖျဲၣ်ယူဒၤအစီၤပၤ” အိၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပၤဟ့ၤရိာ်အသးတံာ်တာ်ဝဲဘၣ်ဃး ဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢ စီၤပၤအထီဒါပၢဆှၢတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အဃိ စံးကတိၤကဘျံးကဘျၣ် ပှၤမၤကူးဖိတဖၣ် ဒီးမၢအလဲၤဝဲဆူ ဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.…